نظریه ی ترتیب تولد:
نظریه ی ترتیت تولد فرزندان و رشد شخصیت نخستین بار توسط آلفرد آدلر مطرح شده و توسعه یافت . بنابر نظر او، رفتارهای شخصیتی هر فردی از کودکی شکل می گیرد و بر همین اساس، علاوه بر عواملی همچون : جنسیت، اقتصاد، … عامل دیگری به نام ترتیب تولد نیز بر شخصیت کودک اثرگذار است .
عوامل تاثیر گذارنظریه ی ترتیب تولددر خانواده:
تاثیر خانواده بر شخصیت کودک از پنج بعد میتواند مورد بررسی قرار بگیرد .
بیولوژی ، اجتماع ، فرهنگ ، محیط اطراف (مثلا مقایسه شهر و روستا)، برحسب موقعیت .
از بعد بیولوژی ، فرزندان ویژگی ها و خصلت های مثبت و منفی والدین را به ارث برده که شامل هوش، شهامت، ویژگی های فیزیکی و .. میشود .
از بعد اجتماع، افراد تحت تاثیر افرادی که با آنها معاشرت می کنند قرار گرفته و از طریق این تعاملات الگوهای فکری را فراگرفته و از برخی افراد تقلید می کنند .
از طرف دیگر، تجربه ی این موقعیت ها امتیاز دیگری که دارد یادگیری و کسب مهارت های مختلف است .
ویژگی های کودکان براساس نظریه ترتیب تولد:
اکنون به برخی ویژگی های کودکان براساس ترتیب تولدشان میپردازیم تا تاثیر این عامل بهتر مشخص شود .
تک فرزند :
معمولا این کودکان بیشتر تعاملات شان با افراد بزرگسال است و رابطه کمتری با هم سن و سالان شان دارند . به همین دلیل کم کم حس بزرگسال بودن به آنها دست می دهد .
آنها همچنین برخی از این خصوصیات را نیز دارا هستند : بالغ تر از همسالان، خودمحور ، اعتماد به نفس ، حساس ، علاقه به مرکز توجه بودن ، امتناع از همکاری با دیگران ، تمایل به انجام رفتار بزرگسالانه و ارتباط نه چندان خوب با همسالان و ..
فرزند اول :
از آنجایی که این کودک تا زمانی که هنوز فرزند بعدی به دنیا نیامده تک فرزند محسوب میشود احتمال دارد برخی خصوصیات او را دارا باشد .
بطور کلی فرزند اول معمولا از چنین ویژگی هایی برخوردار است :
رهبر و بدست آورنده ، حس برتری نسبت به فرزندان دیگر ، احساس بی مهری و بی توجهی بدلیل تولد فرزند جدید، کنترلگر و متمرکز بر روی درست بودن چیزها، رئیس ، مستبد ، قابل اعتماد ، محافظ، کمک کننده برای دیگران و ..
فرزند دوم :
طبق اعتقاد آدلر فرزندان دوم خانواده معمولا سازگارتر هستند . و برخی از این خصوصیات را شامل میشوند :
رقابتی تر، خوشایند مردم ، سرکش ، مستقل ، صلح طلب و ..
فرزند وسط :
این کودکان معمولا دارای چنین خصوصیاتی هستند : سازگار ، برونگرا و پر حاشیه هستند. رفتار خشن تر با خواهر و برادر کوچکتریا بزرگتر دارند، احساس فشرده شدن در محیط خانواده ، احساس دوست داشته نشدن یاکنار گذاشته شدن راتجربه میکنند.
تربیت فرزند دختر
فرزند آخر :
این کودکان معمولا علاقه بیشتری به جلب کردن توجه والدین دارند و غالبا دارای چنین خصوصیاتی هستند : مورد توجه ، در مواقعی جدی گرفته نشدن ، حس تحقیر داشتن ، جذاب و برونگرا ، انتظار مسئولیت پذیری و تصمیم گیری از دیگران و ..
با توجه به ویژگی های گفته شده که برای اکثر کودکان هر دسته صدق می کند پی می بریم که ترتیب تولد تاثیری غیرقابل انکار بر روی شکل گیری شخصیت کودک دارد .
و مورد بعد آنکه معمولا در هر خانه وقتی فرزندی تازه به دنیا آمده توجه ها کاملا به سمت معطوف است .
مثلا زمانی که فرزنداول تازه به دنیا آمده همه به بهترین نحو سعی می کنند از او مراقبت کنند . اما کم کم موقع تولد فرزندان دیگر، حساسیت پدر و مادر کم و کم تر می شود و بی شک چنین تغییر رفتاری در رفتار و میزان محبتی که به کودک شان منتقل میکنند در روحیه و شخصیت او اثرگذار است .
برای کسب اطلاعات بیشتر درباره تربیت کودک
به سایت گلدون مراجعه کنید.
منابع : سایت های دکتر سنایی، نیپنا، مصاحب
نویسنده گان: نور الزهرا ظاهربغلانی،
فاطمه نصاری جزیره
راحله غروی