هر انسان علاوه بر نیازهایی مانند غذا و سرپناه، نیازهای عاطفی نیز دارد. از جمله مهمترین این نیازها احساس اعتماد به نفس است. پرورش صحیح اعتماد به نفس کودک ، یک روش احترام به کودکان است.اعتماد به نفس یعنی انسان به توانایی های خود اعتماد دارد، برای انجام کارها ، پذیرش مسئولیت و برقراری ارتباط با دیگران.اعتماد به نفس کودکان پیش زمینه اعتماد به نفس آنان در بزرگ سالی خواهد بود.به طور کلی نقش والدین آگاه در تربیت فرزند بسیار مهم و اساسی است .آنها سعی میکنند بهترین راهکار ها را برای افزایش اعتماد به نفس کودک خود بکار گیرند.
اهمیت اعتماد به نفس :
اعتماد به نفس در کودکان یعنی اینکه آنها نسبت به خود دید متعادل داشته باشند و به توانایی های خود افتخار کنند و در عین حال نقاط ضعف خود را کم کم بشناسند.
خودباوری در کودکان که آنها احساس خوبی نسبت به خود داشته باشند و بدانند که شایسته احترام دیگران هستند.مثلاً در هنگام حضور در مدرسه ، دانش آموزان با اعتماد به نفس بالاتر ، سعی میکنند در کلاس و خارج از آن ، از توانایی های خود استفاده کنند، در مهارت های گروهی بیشتر شرکت کنند. آنها سعی میکنند مهارت های اجتماعی خود را افزایش دهند.
از طرفی آنها نقاط ضعف خود را می پذیرند و روی آنها کار می کنند تا به پیشرفت و موفقیت برسند.
افزایش اعتماد به نفس کودکان با 6 راهکار ساده ؛
۱.همکاری در خانواده:
از کودک خود بخواهید در کارهای خانه به شما کمک کند.
ممکن است تعجب کنید که این مورد چه ارتباطی به افزایش سطح اعتماد به نفس در کودکان دارد.
مشارکت کودکان در کارهای خانه، مانند:
جفت کردن جوراب های رنگی بعد از شستشوی آنها،
همکاری در گردگیری،
و حتی شمارش و اندازه گیری مقادیر آرد و تخم مرغ برای پخت یک کیک، احساسی از شایستگی را به آنها منتقل خواهد کرد. این احساس در ارتباط مستقیم با مهارت حل مسئله و همچنین سطح اعتماد به نفس است.
با سپردن کارهای خانه به فرزندان خود، با توجه به عواملی مهمی مثل سن، توانایی جسمی، روحیات و علایق او ، همچنین میتوانید با تشویق آنها ، انگیزه کمک در کار خانه در وجودشان ایجاد کنید.
۲. دادن حق انتخاب به کودک ؛
با توجه به سن و درک فرزندتان ، گزینه‌هایی را در پیش روی او قرار دهید که نتایج بدست آمده از آن، خطری برای کودک نداشته باشد.
برای مثال ؛ با فرزند خود به بازار رفته اید و قصد خرید لباس را برای او دارید، لباس های مناسب را انتخاب کرده اید. از او بخواهید از بین دو یا چند دست لباس یا چند رنگ متفاوت هر کدام را که می پسندد بردارد.
برای کودکان کوچکتر می توان از انتخاب های بسیار ساده تر شروع کرد. سر سفره صبحانه می توانید از او بخواهید که بین نان و پنیر و یا خوردن نان و کره و مربا یکی را انتخاب کند.
هر چند مواردی که در پیش روی کودک است نتیجه های یکسانی در بر دارند با این وجود میتواند این حس را در کودک ایجاد کند که خودش دست به انتخاب غذا یا لباس مورد علاقه خود زده است. علاوه بر آن که ، آن شیء برای او دوست داشتنی تر خواهد بود. به هر صورت این انتخاب های ساده و کوچک کمک خواهد کرد که فرزندتان برای انتخاب های سخت تر که با بزرگ شدنش مواجه می شود آماده شود.
۳. به کودکانتان فرصت انجام برخی کارها بدهید:
اگر از آن دسته والدینی هستید که برای فرزندان خود همه کارها را انجام می‌دهید و مسائل شخصی آنها را نیز شخصاً انجام می دهید، لطفاً این کار را ادامه ندهید.
این روش تربیت به نفع فرزند شما نخواهد بود.
کودکان به مرور و مناسب سن خود قادر هستند مسئولیت کارهای شخصی و حتی جمعی را به عهده بگیرند.
ممکن است ابتدا کیفیت کار آنها خوب نباشد ، لطفاً صبور باشید و اجازه دهید که کودک خود کارهایش را انجام دهد.
بیایید در محیط زندگی واقعی نگاهی بیندازیم؛
صبح زود است. چیزی تا آمدن سرویس مدرسه نمانده است. احتمالا پوشاندن جواب فرزند ، برای شما سریعتر و آسان‌تر باشد.با این وجود فرصت دهید او خود این کار را انجام دهید. انجام کارهای شخصی ، مقدمه کمک برای کسب مهارت های جدیدتر برای اوست.
یک کودک چهار ساله به احتمال زیاد میتواند در مرتب کردن روتختی و بالشت خود کمک کند ممکن روتختی کاملاً صاف نشود.همین که نحوه انجام کار را به او آموزش دادید کافیست. بهتر است خود را کنار بکشید و اجازه دهید کودک کارش را انجام دهد. به مرور توانایی او بهتر خواهد شد.
برخورد و تجربه ی چالش های جدید مناسب سن کودک ، در سنین مختلف به تقویت اعتماد به نفس او کمک می کند.
۴. انعطاف پذیری رفتاری را به کودکان آموزش دهیم :
یکی از مهارت های تفکر انعطاف پذیری است که به توانایی کودک برای انطباق با موقعیت های جدید، این مهارت به او کمک می‌کند تا در شرایط مختلف روی پای خود بایستد و ترس و اضطراب خود را در شرایط مختلف کنترل کند.
بچه نازنین شما یاد گرفته موشک کاغذی درست کند، بسیار عالی است. اما موشک درست پرواز نمیکند و هر بار بلافاصله بعد از پرتاب به زمین می خورد!؟
اجازه ندهیم فرزندمان ناامید شود!
به جای اینکه بلافاصله راه حلی به او بدهید، او را برای پیدا کردن یک را تشویق کنید.
انگیزه تلاش دوباره را در او بیدار نگه دارید.
از او بخواهید موشک را طوری درست کند که بتواند مسافتی مشخص را طی کند.ضمنا برای این کار او جایزه ای هم قرار دهید.
مثلاً ؛« واای چه موشک کاغذی خوشگلی،
اگر این موشک رو طوری بسازی که از این سر قالی بره اون سر قالی
خودم به اندازه قیمت بستنی شکلاتی که دوست داری ازت میخرم.»
از او بخواهید سعی کند؛
“بیشتر سعی کن عزیزکم”
“دوباره امتحان کن”
در امور آموزشی و درسی بخصوص دوره های ابتدایی که بچه ها اولین رقابت ها را در زمینه درسی تجربه خواهند کرد، ممکن است در برخی اوقات با وجود تلاش ، در انجام یک تکلیف یا حل مسئله درسی دچار مشکل شوند. نسبت به دیگران ، نمره پایینی کسب کنند یا شکست را تجربه کنند. احساسات فرزندانتان را مهم بدانید ،به جای” نباید احساس بدی داشته باشی” و مانند آن ، کمک کنید تا یاد بگیرند که به احساسات خود اعتماد کنند و راحت تر آنها را به اشتراک بگذارند. به آنها یاد بدهید ناکامی ها بخش عادی از زندگی هستند و می توانند مدیریت شوند.
درک این موضوع که ؛ او، راه خودش را دارد، مانند هر انسان دیگری، از درس های مهم انعطاف پذیری رفتاری است.
۵. تشویق بی مورد کودکان، تأثیر منفی خواهد داشت:
از مهمترین ابزارهای تربیتی تشویق کردن، است. اما گاهی به نظر میرسد تشویقهای ما موثر واقع نمیشود و یا اینکه نتیجه معکوس میدهد. تشویق بی مورد می تواند چنین نتایجی به دنبال داشته باشد.
از ویژگی های مهم تشویق صداقت گفتار است. کودکان ما صداقت سخنان ما را سریع درک می کنند، بنابراین تنها بر اساس موقعیتی خاص و یا برای آن که فرزندتان را در خصوص موضوعی ویژه قانع سازید، اقدام به تعریف و تمجیدهای بی مورد نکنید.
مثلاً هرگز نگویید آفرین از همه بچههای فامیل مودبتر هستی،
به جای آن بگویید: آفرین نسبت به قبل عاقلانه تر رفتار کردی. معلوم شد دیگه بزرگ شدی.
یا فرضا نگویید امروز چه دختر مرتب و خوبی بودی!
بلکه کار او را تحسین کنید مثلاً با اینکه امروز دیرتر از مدرسه اومدی و خیلی خسته بودی، با این حال بلافاصله لباس هات رو مرتب آویزان کردی و‌جورابت رو شستی. آفرین…
۶. مقایسه فرزندان با دیگران یک اشتباه رایج:
سوالی همچون : «چرا تو نمی‌تونی مثل برادرت یا همکلاسیت باشی؟»، کودک شما به خاطر خواهد داشت که چقدر احساس حقارت کرده است.
او به مرور زمان این پیام را که به اندازه کافی خوب نیستند از این مقایسه کردن ها دریافت خواهد کرد.
یک سوال:آیا دوست دارید خودتان را مدام با دیگران مقایسه کنند؟
مقایسه کودکان با یکدیگر هر چقدر هم که درست و به حق باشد، منجر به تخریب اعتماد به نفس آنها و پرورش افرادی با ویژگی های شخصیتی ضعیف خواهد شد. به جای چنین کاری، کودکان را با اشتباهاتشان بپذیرید و اجازه دهید براساس طبیعت کودکانه‌اش رفتار کند.
استعدادها و ماهیت وجودی هر کدام از آنها را شناسایی کرده و برای آنها ارزش قائل باشید.
به کودک خود، خودباوری را یاد بدهید. اگر پدر و مادری، فرزندشان را باور نکنند، چگونه او، خودش را باور کند.
یادتان باشد که کودک شما، راه طولانی در پیش دارد. فرزندانتان را مستقل بار بیاورید تا در نوجوانی بتواند علایق و استعداد هایش را شناسایی کند. اگر ذهن شما، براساس مقایسه فرزندان تان با دیگران باشد، چگونه او، خودش باشد. شما، به‌عنوان پدر و مادر، فقط مراقب او باشید و از دیدن رشد او، لذت ببرید.
نویسنده: الهام موسوی محمدی نژاد