قیام امام حسین | پاسخ به شبهات قیام امام حسین

 قیام امام حسین یکی از حوادث مهم در تاریخ است. واقعه عاشورا بعنوان الگوی مبارزه با ظلم برای مسلمانان و سایر ملتها می باشد. جنگ امام حسین در روز عاشورا تنها یک مبارزه نبود. حسین بن علی در روز عاشورا مکتب هدایتگری و روشنگری را به جهانیان نشان دادند.نحوه شهادت و همراهی اهل بیت با امام باعث سوالات و شبهاتی در بین مردم و جامعه مطرح شود. دشمنان با مطرح کردن برخی ایرادات و شبهات قصد دارند اعتقادات و شریعت اسلام را خدشه دار کنند. در این مقاله از سایت گلدون به بررسی چند شبهه مثل مهمترین هدف قیام عاشورا چه بود و جواب آن خواهیم پرداخت. برای آشنایی بیشتر با خلاصه قیام عاشورا  و دلایل قیام امام حسین لازم است  حوادث واقعه عاشورا را از منابع معتبر بخوانیم.

 

فلسفه و هدف قیام عاشورا و رمز ماندگاری آن چیست؟

مهمترین هدف قیام عاشورا را می توان مبارزه با جهالت و نادانی  در بین مسلمانان دانست. در واقع آن حضرت به قصد نجات مردم قیام کرد. با دانستن هدف امام حسین از قیام خود ، به خوبی معنای حدیث نبوی «ان الحسین مصباح الهدی و سفینه النجاه» را متوجه می‌شویم. بله آن حضرت ضلالت و گمراهی امت رسول خدا (ص) را تاب نیاورد. امام  با قیام خود حماسه حسینی را در روز عاشورا رقم زد.

پیام قیام عاشورا حفظ ارزش‌های انسانی، نیکی‌ها و دفاع از حق در برابر ظالم است . حفظ ارزشها با روح و فطرت انسان‌ها  هماهنگ است.  قطعاً، هرچه از این واقعه بگذرد، نه تنها رنگ کهنگی به خود نمی‌گیرد، بلکه هر روز تازه‌تر از قبل می‌شود.

کاری که برای خدا و خالص باشد، ماندگار خواهد شد. اخلاص یکی از عوامل ماندگاری قیام امام حسین است.

علت دیگر ماندگاری قیام عاشورا تبلیغ مستمر آن توسط اهل بیت (ع) بود. خاندان نبوت به شیوه‌های مختلف به تبلیغ و احیا عاشورا مبادرت می‌کردند. چرا که همه معتقدیم، خون امام حسین (ع) تازه و در طول تاریخ در جریان است و هرگز کهنه نمی‌شود.

 

آیا بهتر نیست هزینه های مراسم عزاداری امام حسین ع، برای نیازمندان و فقراء هزینه شود؟

1_ « کمک به فقراء و نیازمندان، یک ارزش است»، کمک به دیگران از ارزش هایی است که در این مجالس و محافل زنده می شود. بیشتر نیکوکاران و خیران کسانی هستند که در مجالس، منبرها و هیئت های حسینی بزرگ می شوند.

2_ نیازمندان و فقراء و بلکه همه جامعه، دو نوع نیاز دارند . برخی نیازهای مادی و برخی معنوی هستند. نیازهای اولیه انسان مانند: خوراک، پوشاک و مسکن، مشترک بین انسان و حیوان اند. نیازهای معنوی و تربیتی مانند: عزت، اخلاق مداری، ایثار، نوع دوستی و … مختص انسان هستند. ارزش و اعتبار انسانیت به اعتبار نیاز های معنوی و تربیتی است.مجالس عزاداری و سینه زنی، یکی از عوامل مهم احیا کننده ی نیازهای اخلاقی و تربیتی است.

 

3_ برخی از نیازهای انسانی و الهی، حافظ و نگهبان سایر نیازهای تربیتی و انسانی هستند.

به گونه ای که حفظ و قوام سایر ارزش های انسانی و الهی، به آنها است. از مهمترین این نیازها، احساس مسئولیت در مقابل جامعه، امر به معروف و نهی از منکر، ایستادگی در مقابل ظلم و دفاع از حق و… هستند. قوام همه ارزش ها، سعادت و شقاوت جامعه و خیر شر امت ها، مبتنی و مترتب بر این ارزش ها هستند. مجالس و محافل عاشورائی، مهمترین عنصر در بازسازی و بهسازی این ارزش های شاخص و پایه هستند. لذا در روایت فرمود: بها تقام الفرائض به وسیله امر به معروف و نهی از منکر، سایر ارزش ها و فریضه های دینی، حفظ می شوند.

 

اگر از ابتدا امام حسین(ع) قصد قیام داشت، پس چرا خانواده شان را همراه خود بردند؟ چه ضرورتی داشت؟

امام(ع) که مطمئن بود قیامش منتهی به شهادت می‌شود، چه مصلحتی در همراه‌داشتن خانواده‌اش می‌دید؟ همراهی خانواده و فرزندان با امام در مسیر قیام باعث شد که حضرت مورد اعتراض برخی اطرافیان قرار بگیرد. به عنوان نمونه، ابن عباس به ایشان عرضه داشت:

«پسرعموجان! به سراغ کوفیان مرو، همانا آنان گروه فریب‌کار هستند … و اگر از روی ناچاری به کوفه می‌روی، زنان و کودکان را به همراه مبر که ایمن نیستم از این‌که انتقام‌جویانه تو را همچون عثمان بن عفان، در حالی بکشند که زنان و کودکانت نظاره‌گر تو باشند»

ایشان اطرافیانش را با این سخن خطاب قرار داد:

در عالم رؤیا جدّم به من فرمود: «اِنَّ اللهَ شاءَ انْ یَراکَ قَتیلاً»؛ «خدا می‌خواهد تو را کشته ببیند». گفتند: پس اگر این‌طور است، چرا خانواده را همراهتان می‌برید؟ که پاسخ شنیدند:

این را هم جدّم فرمود: «انَّ اللهَ شاءَ انْ یَراهُنَّ سَبایا»؛ «خدا می‌خواهد آنان را در لباس اسارت ببیند»

تمام افرادی که همراهی اهل‌بیت امام حسین(ع) با ایشان  را برخلاف مصلحت تشخیص داده بودند؛ با حساب و منطق مادی خود این نظر را بیان می کردند. اما امام پاسخی می‌داد که از جنبه دیگری به ماجرا نگاه کرده است و جنبه معنوى مطلب را بیان می‌کرد.

 

سید بن طاووس می‌گوید: «از مواردی که ممکن است سبب همراهی زنان اهل بیت(ع) تلقی شود این است که اگر امام حسین(ع) زنان و فرزندان خود را در مدینه و یا جایی غیر از آن، می‌گذاشت، احتمال می‌رفت که یزید بن معاویه زن و فرزند امام را دستگیر کرده و سپس عواقب شوم و رفتارهای زننده‌ای پیش می‌آمد که امام حسین(ع) را از جهاد و شهادت باز می داشت.

امام(ع) در مدینه خانه امنی سراغ نداشت تا خانواده‌اش را به آن‌جا بفرستد و هنگام خروج از مدینه، هیچ‌کس هم به او پیشنهاد نکرد که من از خاندان تو حمایت می‌کنم. لذا امام(ع) نگران اسیر شدن خانواده خود در حال حیاتش بود. زیرا احتمال قوی وجود داشت که دولت‌مردان و مأموران یزید، زنان و فرزندان امام را در همان مدینه، دستگیر کرده و به گروگان بگیرند.

در نتیجه، امام به ناچار برای خلاصی و رهایی زنان و خواهران خود، مجبور می‌شد خود را معرفی و تسلیم نماید.آنها بعد از تسلیم امام ، دو پیشنهاد بر سر راهش می‌ گذاشتند، یا با ذلت و خواری بیعت کند و یا به صورت مخفیانه او را به قتل می‌رساندند. این اقدام هم هیچ دردسری هم برای دستگاه حاکم به وجود نمی‌آمد. با مطالعه مقاله نقش زنان در واقعه عاشورا می توان به برخی علت های همراهی اهل بیت با امام حسین پی برد.

 شبهه گریه بر امام حسین(ع) از دیگر شبهات محرم و شبهات پیرامون قیام امام حسین (ع) است.

۱۴۰۰ سال گریه و عزاداریِ تکراری کافی نیست؟ آیا خسته نمی‌شوید؟

صرف قدمت یک عمل و تکرار هر ساله آن، نمی‌تواند توجیه مناسبی برای تعطیل کردن آن عمل باشد. مثلا سابقه عید نوروز را برخی حدود 3000 سال می‌دانند. ما از گرامی داشت و قدمت نوروز خسته نشده ایم چه بسا برای رسیدن آن نیز شور و شوق فراوان داریم. شب یلدا، سیزده به در و چهارشنبه سوری هم، هرکدام شاید قدمتی به اندازه عید نوروز دارند ولی تاکنون، نه کسی آنها را خسته کننده دانسته و نه از تکراری بودن آن اظهار خستگی و دلزدگی و کسالت کرده است.

در نقاط دیگر دنیا هم وضع به همین منوال است، بعنوان مثال هرسال در کلیسای «سن پیتر» ،کلیسای بزرگ رُم، سالروز به صلیب کشیده شدن حضرت مسیح  مراسمی برگزار می‌شود. در این مراسم شخص پاپ هم حضور می‌یابد. سالروز ولادت حضرت مسیح هم به مراتب فراگیری بیشتری دارد بطوری که در تمام کشورهای مسیحی مراسمات جشن و… به همین مناسبت برگزار می‌شود. پس صرف قدمت یک عمل و تکرار هر ساله آن، نمی‌تواند توجیه مناسبی برای تعطیل کردن آن عمل باشد. شبیه این مثال ها، در میان اقوام و ملل مختلف به وفور یافت می‌شود.

 

اما اینکه چرا از تکرار عزاداری برای مظلومیت امام حسین(ع) خسته نمی‌شویم .

عزاداری بر امام حسین ذاتا عمل خسته کننده ای نیست بلکه هرساله بر شکوه آن افزوده می‌شود. شاید به این دلیل است که، عزاداری برای آن حضرت یک «حس فطری» برخاسته از فطرت و ذات انسان است. انسان وقتی می بیند شخصی مورد ظلم قرار گرفته و عده ای به او ستم می کنند، ناراحت و غمگین می‌شود. خصوصا این انسان، شخصیتی برجسته و تاثیر گذار باشد.

بهترین مثال برای روشن شدن مطلب را می‌توانیم در روایتی منقول از امام صادق علیه السلام بیان کنیم. فردی از آن حضرت سوال کرد که چرا از مکرر خواندن قرآن خسته نمی‌شویم؟ ـ در حالی که اگر یک نامه را دو بار بخوانیم برای بار سوم دیگر برای ما جذابیت ندارد. ـ آن حضرت در پاسخ فرمود:

«مَثَل قرآن، مَثَل خورشید است. همانگونه که از طلوع همه روزه خورشید خسته نمی‌شوید، از قرائت قرآن هم خسته نمی‌شوید چرا که این ها با فطرت الهی شما سر و کار دارد.»

پیامبر اسلام فرمود:

(إِنَّ لِقَتْلِ الْحُسَيْنِ حَرَارَةً فِي‏ قُلُوبِ‏ الْمُؤْمِنِينَ لَا تَبْرُدُ أَبَدا) . به درستی با شهادت و کشته شدن حسین حرارت و محبتی در قلب های مومنین به وجود می آید که هرگز سرد نمی‌شود». (مستدرک الوسائل/ج10/ص318)

چرا دهه اول محرم عزاداری از ده روز قبل از واقعه عاشورا شروع میشه و بعد از واقعه همه چیز تمام می‌شود؟

 ۱_ “سیره ائمه اینطور بوده که با آغاز ماه محرم محزون بودند و عزاداری می‌کردند”.

عزاداری در روز عاشورا به اوج خود می‌رسید. شیعیان نیز به پیروی از ائمه‌ و امامان از اول محرم عزداری می کنند.

به امام صادق علیه السلام عرض شد:فدایتان شوم! وقتی کسی می‌میرد یا کشته می‌شود  بعد از آن مجلس نوحه‌ برای او برگزار می کنند. من مشاهده می‌کنم که شما و شیعیانتان از اول ماه محرم اقامه جلسه عزا می‌کنید.

حضرت فرمودند: این چه حرفی است! هنگامی که هلال ماه محرم دیده می‌شود، ملائکه پیراهن امام حسین علیه‌السلام را آویزان می‌کنند. پیراهن امام از ضربه های شمشیر پاره پاره شده و آغشته به خون است.

ما و شیعیانمان این پیراهن را با چشم بصیرت (و نه با چشم بصر ) می‌بینیم، پس اشک های ما سرازیر می شود.[خصائص الزینبیه، ص49/ ثمرات الاعواد: ص36و37]

 ۲_ “عزاداری و گریه فقط به خاطر شهادت یا سالگرد نیست. ” بلکه به خاطر ظلم‌‌ها و مصیبت‌هایی هست که از اول محرم آغاز و اوج می‌گیرد. اگر می‌خواستند از خود روز شهادت یادبود بگیرند، این صرفا یادبود عاطفی می‌شد؛ در حالی‌ که فلسفه حرکت امام عمدتا به پیش از شهادت ایشان برمی‌گردد.

۳_عزاداران  ده شب عزاداری می کنند. عزاداران در اصل خود را برای غم بزرگ عاشورا آماده می‌کنند. اگر عزاداری از روز عاشورا شروع می‌شد ذکر مصیبت‌ها خیلی دردناک‌تر و غیرقابل تحمل‌تر می‌شد. ولی پس از یک‌هفته عزاداری، حضور در ذکر مصیبت هولناک عاشورا قابل تحمل‌تر است.

 

امام حسین(ع) شهید نشد که ما گریه کنیم و توی سر وسینه بزنیم باید راه حسین را شناخت، امام حسین(ع) به عزاداری ما نیاز ندارد؟

این حرف درستی است که امام حسین(ع) به گریه ما نیاز ندارد.

خداوند هم به نماز و عبادت ما احتیاجی ندارد پس انجام ندهیم؟

اصلا اینجا حرف از نیاز امام حسین(ع) به عزاداری ما نیست. این شبهات با حرفهای قشنگ دینی مخلوط می شود.

کسانی که ادعای روشنفکری دینی دارند.به این سوال جواب دهند، چرا امام موسی کاظم(ع) که خودشان امام معصوم هستند برای امام حسین(ع) عزاداری می کردند؟

امام رضا (ع) فرمود: هر گاه ماه محرم فرا می رسید، پدرم (موسی بن جعفر علیه السلام) دیگر خندان دیده نمی شد. غم بر او غلبه می یافت تا آن که ده روز از محرم می گذشت. روز دهم محرم که می شد، آن روز، روز مصیبت و اندوه و گریه پدرم بود.(امالی صدوق، ص 111)

گریه بر حسین(ع)، گریه ی اعتراض به ظلم است.گریه بر محبت حسین(ع) است.مگر در زیارت عاشورا نمی خوانیم که با محبت حسین(ع) به خدا نزدیک می شویم؟

برخی افراد با حرفهای به ظاهر قشنگ، دنبال تحریف و تخریب روضه امام حسین(ع) هستند و تازه خود را اسلام شناس و امام شناس هم معرفی می کنند.

برای آشنایی با هدف قیام امام حسین از زبان خودش و اینکه بدانیم نتیجه قیام امام حسین چه بود می توانیم به کتاب های قیام عاشورا و پیامدهای عاشورا مراجعه کرد.

 

نویسنده: فاطمه خدابخشی موری آبادی

ویرایشگر: نرگس القاصی