امام حسین علیه السلام سومین امام شیعیان است که در دهم محرم الحرام به بدترین صورت ممکن به شهادت رسیدند. ایشان پیش از شهادت اهداف قیام عاشورا را بیان داشتند و حجت را بر همگان اتمام کردند. ایشان مهمترین هدف قیام عاشورا احیای دین پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم بیان داشتند. در این نوشتار به بیان اهداف و انگیزه های نهضت عاشورا از زبان آن بزرگوار می پردازیم. پس با سایت گلدون تا پایان مقاله همراه باشید.
در واقعه عاشورا چه گذشت؟
این واقعه در جمعه دهم مُحَرَّم سال ۶۱ قمری رخ داد.بر طبق روشی که دکتر ابوالفضل نبئی بیان نموده‌اند (یعنی روش تبدیل سال هجری قمری به هجری شمسی)؛ وقتی دهم محرم سال ۶۱ هجری را به شمسی تبدیل کنیم، از حاصل تبدیل چنین بر‌می‌آید که در فصل پاییز یعنی 51/08/21ش امام به شهادت رسیده‌اند. در آن سال میان سپاه امام حسین(ع) و یزید بن معاویه جنگ درگرفت که از صبح روز عاشورا تا عصر طول کشید. نتیجه آن شد که امام حسین علیه السلام و تمامی یارانش به جز امام سجاد علیه السلام و حضرت زینب و اهل بیت ایشان به شهادت رسیدند.
در عصر روز عاشورا و پس از شهادت امام حسین(ع) و یارانش، لشکر عمر بن سعد به خیمه‌های اهل بیت امام حسین (ع) یورش بردند . آنان به غارت و آتش زدن خیمه‌ها پرداخته و همه زنان و کودکان را به اسارت بردند در حالی که سران عزیزانشان آنان را همراهی می کرد.
بنیامیه پس از واقعه کربلا با اقداماتی مانند ذخیره آذوقه یک سال خود، تبریک و شادباش گفتن و لباس‌های نو پوشیدن و روزه گرفتن، روز عاشورا را مبارک شمردند.امامان شیعه روزه گرفتن در روز عاشورا نهی کرده اند.
عاشورا وندای لبیک یاحسین
چرا یزید دستور قتل امام حسین علیه السلام را صادر کرد؟
بعد از مرگ معاویه یزید پسرش به تخت نشست. پسری که حتی ظواهر دین را هم رعایت نمی کرد و به طور آشکار به لهو و لعب می پرداخت تا جایی که حتی تصمیم داشت بر بالای خانه خدا منبعی از شراب بگذارد تا مردم هنگام حج و نماز شراب بنوشند. امام به هیچ وجه نمی توانست با یزید بیعت کند و این بی بندباری یزید را با بیعت خود سرپوش بگذارد . از این رو دیگر طاقت نیاوردند و براساس آگاهی و وظیفه دست به کار شدند.
مهمترین دلیل یزید برای قتل امام حسین علیه السلام این بود که امام بیعت یزید را قبول نکرد. یزید از والی خود که در مدینه بود خواست که امام حسین علیه السلام را بیاورد واز آن بیعت بگیرد واگر امام قبول نکرد او را بکشد.
امام به والى مدینه فرمود:
«إِنَّا أَهْلُ بَیْتِ النُّبُوَّةِ، وَ مَعْدِنُ الرِّسالَةِ، وَ مُخْتَلِفُ الْمَلائِکَةِ… وَ یَزیدُ رَجُلٌ فاسِقٌ شارِبُ الْخَمْرِ، قاتِلُ النَّفْسِ المُحَرَّمَةِ، مُعْلِنٌ بِالْفِسْقِ، وَ مِثْلِی لا یُبایِعُ لِمِثْلِهِ»
(ما از خاندان نبوّت و معدن رسالت و جایگاه رفیع رفت و آمد فرشتگانیم… در حالى که یزید مردى است، فاسق، مى گسار، قاتل بى گناهان؛ او کسى است که آشکارا مرتکب فسق و فجور مى شود. بنابراین، هرگز شخصى همانند من، با مردى همانند وى بیعت نخواهد کرد).
امام در جواب مروان برای اصرار بیعت فرمود:
«وَ عَلَى الاِسْلامِ، ألسَّلامُ إِذْ قَدْ بُلِیَتِ الاُمَّةُ بِراع مِثْلَ یَزِیدَ، وَ لَقَدْ سَمِعْتُ جَدِّی رَسُولَ اللهِ(صلى الله علیه وآله) یَقُولُ: اَلْخِلافَةُ مُحَرَّمَةٌ عَلى آلِ أَبِی سُفْیانَ»
اگر اسلام به حاکمی چون یزید مبتلا شود،اسلام نابود می شود وخلافت برای خاندان ابی سفیان حرام است. پس بیعت یزید را نپذیرفت.
اهداق قیام عاشورا
1. امر به معروف ونهی از منکر
مهمترین هدف امام حسین از قیام عاشورا مسئله امر به معروف و نهی از مـنکر است . این دو از مـهم تـرین ارکان دین است و امام در درجه اول مسئول اجرای این امر مهم اسلامی است.
امام در نامه خود به برادرش محمد بن حنفیه فرمود: قیام من برای امیال نفسانی نیست و هرگز برای فساد و ستم نمی روم، تنها هدفم اصلاح امت جدم هست که بنی امیه ارکان اسلام را متزلزل کردند.
امام قبل از شروع جنگ بارها تکرار کرد :
«مـگـر نمـی بینید که به حق عـمـل نمـی شود و از باطل جلوگـیری نمـی شود. مـؤمن باید برای اجرای این مهم مشتاق دیدار پروردگارش باشد.» از این رو، امام حسین عـلیه السلام بعد از خطاب و امر به معروف پای به مـیدان جهاد نهاد.
2. اصلاح امت و مبارزه بافساد از اهداف قیام عاشورا
قیام امام حسین علیه‌السّلام به عنوان یکی از عظیم‌ترین و مقدس‌ترین قیام‌های بشری، دربردارنده عالی‌ترین و فاخرترین انگیزه‌ها و اهداف انسانی بود که همین انگیزه‌های مقدس آن را پس از سده‌ها و قرن‌های بسیار همچنان تازه و با طراوت نگه داشته است.
این جمله را بارها امام تکرار کرد و حتی در وصیت نامه خود نوشت،که هدف اصلی اصلاح امت جدم رسول خدا (ص)است.
یعنی اصلاح واحیای ارزش های اسلامی (آزادی وآزادگی،اخلاق اسلامی وانسانی،ازبین بردن بدعت) ، که در حکومت بنی امیه منحرف و رو به زوال بود.
3. دعوت کوفیان و تشکیل حکومت
پس از مرگ معاویه و به خلافت رسیدن یزید، شرایط براى مبارزه و تشکیل حکومت اسلامى توسط امام حسین علیه السلام بیش از هر زمان دیگر فراهم شده بود. لذا آن حضرت در این مسیر اقداماتى را در پیش گرفت که به خوبی پیام قیام امام حسین علیه السلام را روشن می سازد. از جمله:
- ترک بیعت با یزید.
- تصریح به شایستگى خود براى خلافت.
- پاسخ به دعوت کوفیان که این حرکت از بارز ترین نمودهاى تلاش امام حسین(ع) براى تشکیل حکومت اسلامى بود.
نامه کوفیان به امام حسین علیه السلام
سران کوفه برای امام نامه نوشتن اینکه ما از حکومت بنی امیه هیچ آرامش و آسایش نداریم و از شما در خواست می کنیم ما را از این حکومت نجات دهی.
از نمودهاى تلاش امام حسین علیه السلام براى تشکیل حکومت اسلامى، پاسخ به دعوت کوفیان جهت پذیرش رهبرى قیام بر ضدّ حکومت نامشروع یزید بود. پس امام علیه السلام سفیر و نماینده خود، مسلم بن عقیل(ع) را برای گرفتن بیعت از مردم،فرستاد. این امر حکایت از عزم امام علیه السلام جهت تشکیل حکومت اسلامى و الهى دارد.
با توجّه به این که کوفه مرکز علاقمندان و شیعیان امام علی علیه السلام بود، تصمیم امام حسین علیه السلام بر آن بود که این شهر را پایگاه اصلى قیام و نهضت اسلامى خود قرار داده و از آن مکان انقلاب را رهبرى کرده و به دیگر شهرها گسترش دهد.
کل یوم عاشورا وکل ارض کربلا
وقتی به امام علیه السلام خبر کشته شدن مسلم و هانی و سقوط کوفه را دادند اول اشک از چشمان مبارکشان جاری شد و بعد این آیه را خواندند:
«مِنَ الْمُؤْمِنینَ رِجالٌ صَدَقوا ما عاهَدُوا اللَّهَ عَلَیهِ فَمِنْهُمْ مَنْ قَضی نَحْبَهُ وَ مِنْهُمْ مَنْ ینْتَظِرُ وَ ما بَدَّلوا تَبْدیلًا»
بعضی از مؤمنین به پیمانی که با خدای خویش بستند وفا کردند. از این هایی که وفا کننده به پیمان خویش هستند، بعضی از آن ها گذشتند و رفتند شهید شدند و عده ی دیگر هم انتظار می کشند تا نوبت آن ها بشود.»
4. حمایت از حق و مبارزه از باطل از اهداف قیام عاشورا
یکی از اهداف اصلی امام حسین علیه السلام در قیام عاشورا همین بود. وقتی که امام علیه السلام با لشکر حرّ روبرو شد فرمود : ای یاران من آیا نمی‌بیند که حق فراموش شده و باطل همه جا را گرفته؟
اگر ادعای ایمان دارید انسان های مؤمن باید باطل رانابود، وحق را زنده کنند.
5. مبارزه باجهل
از اهداف قیام عاشورا در زیارت اربعین اینگونه بیان شده که چگونه امام در نجات مردم از جهل و گمراهی قیام کرد.
خود وتمام خانواده حتی کودک شیر خوارش را فدا کرد تا با جهل وغفلت مبارزه کند وامت را اصلاح کند.
6. اجرای عدالت از اهداف قیام عاشورا
امام حسین علیه السلام به نقل از پیامبر صلی اله علیه و آله و سلم فرمود :
هر کسی حاکم ظالمی را ببیند که محرمات الهی را حلال کرده وعهد وپیمان های الهی را شکسته سپس باسنت و سیره اسلام مخالفت کرده و با ظلم و ستمگری حکم کرده سپس هیچگونه گفتار یارفتاری علیه آن بروز ندهد،خداوند آن را در جایگاه آن ستمگر داخل می‌کند.
7. مقام شفاعت
درسجده آخر زیارت عاشورا بعد از حمد و ستایش بخاطر تحمل مصیبت و بلاها شکر می کنیم سپس درخواست شفاعت امام حسین علیه السلام می کنیم.
همانطور که در روایات از ائمه معصومین آمده؛ زیر گنبد حضرت دعا مستجاب و در تربتش شفاست.
این از بزرگترین شفاعت های حضرت بخاطر گذشت وایثار در راه دین که شفیع و وسیله تقرب بندگان به خداست. امام حسین (ع) منبع آرامش است و آدمی برای حفظ آرامش متوسل به درگاه اباعبدالله ست.
8. رسوا کردن منافقین
یکی از اهداف قیام کربلا که بعد از شهادت آن حضرت بر همگان آشکار شد این بود؛ بنی امیه به اسم دین اسلام خلافت می‌کردند اما تمام سنت ها ی اسلام را زیر پا گذاشتند.
امام میخاست آنها را برای مردم افشا کند و نقاب تدین را از چهره های منافقشان کنار بکشد.
باز این چه شورش است که در خلق آدم است باز این چه نوحه و چه عزا و چه ماتم است
سخنرانی حاج آقا فاطمی نیا در مورد اهداف قیام عاشورا
اتفاقات عجیب روز عاشورا
1. تاریک شدن دنیا
خلف بن خلیفه از پدرش نقل می کند که گفت : زمانی که امام حسین علیه السلام به شهادت رسید ، آن قدر آسمان تاریک شد که هنگام ظهر ستاره های آسمان ظاهر شدند.
2. اشک ریختن آسمان
ابن سیرین گفت: آسمان برای هیچ کسی جز یحیی بن زکریا و حسین بن علی علیهم السلام گریه نکرده است.
3. آسمان خون گریه کرد
نضره ازدیه گوید: هنگامى که حسین بن علی علیهما السّلام شهید شدند، آسمان خون بارید و ما همچنان می دیدیم که تمام اشیاء و اسباب ما مملو از خون است.
خلاصه اهداف قیام عاشورا
قیام امام حسین (ع) در واقع برخاستگاه از خشونت نبوده است بلکه برای نجات انسانیت و احیای دین جدّشان است.
اصلی ترین هدف امام حسین در قیام عاشورا عبارت بودند از:
- حفظ دین: امام حسین (ع) با قیام خود علیه حکومت ستم‌طلب یزید، قصد داشت تا دین اسلام و آرمان‌های اصیل آن را حفظ کند و از انحراف‌های امور دینی جلوگیری کند.
- حفظ عدالت: امام حسین (ع) با مخالفت به نظام فساد آل‌کلیفه، عدالت را به عنوان یک اصل اسلامی مورد تأکید قرار داد و برای اصلاح اوضاع جامعه تلاش کرد.
- آزادی انسان: امام حسین (ع) برای آزادی انسان‌ها از زنجیره‌های ستم و ظلم مبارزه کرد و برآمدن انسان‌ها از حالتی که مستضعف باشند، را هدف قرار داد.
- نمایان کردن خیار میان حق و باطل: قیام امام حسین (ع) به عنوان یک نمونه از انتخاب خیار میان حق و باطل بود و او با تمام جسارت و شجاعت به دفاع از اصول اسلامی پرداخت.
- احیای اصول اسلامی: امام حسین (ع) با قیام خود سعی داشت اصول اسلامی را به عنوان یک پیام زنده و روشن به نمایش بگذارد و تلاش کند تا آن اصول در جامعه احیا شوند. این اهداف نشان از اهمیت بزرگ قیام امام حسین (ع) برای جامعه اسلامی و تاریخ دینی دارند.
نویسنده: خانم فاطمه نصاری جزیره
ویرایشگر: خانم هدا فرج اله زاده
سلام
متن چندین غلط املایی داشت
سلام علیکم ممنونم برای ثبت نظرتون انشاءالله اصلاح میشه.