حیض و احکام قاعدگی

حیض یا قاعدگی از مواردی است که به دلیل نوع آفرینش زن ، به ایشان اختصاص دارد.قاعدگی پدیده ای جسمی است اما بر روان و ارتباطات زنان نیز تاثیرگذار است. دانستن احکام و شرایط  قاعدگی که مرتبا برای بانوان ییش می آید لازم است.این مقاله در صدد آن است که شرایط و احکام مربوط به آن توضیحاتی در گلدون به شما بدهد .

مقدمه

هر کدام از زن و مرد در نوع تکلیف شرعی مانند ؛ وجوب نماز، روزه ، خمس و حرمت دروغ با یکدیگر تفاوتی ندارند. مگر آنکه در کیفیت و خصوصیت بعضی از احکام شرعی که آن هم به دلیل ویژگی های خاصی است که در هر یک از زن و مرد به لحاظ جسمی و روحی وجود دارد.

حیض چیست؟

حیض یا قاعدگی  خونی است که معمولا در هر ماه به مدت چند روز از پوشش داخلی  رحم زن خارج می شود. خون حیض دارای ویژگی های خاصی است . زن در این هنگام وظایفی دارد . حیض در جنس ماده و در نوع خاصی از پستانداران اتفاق می افتد . زن در مدتی که حیض است را حائض می نامند.

بخش دوم؛ شرایط حیض

 خون حیض شرایی دارد.  پس  اگر این شرایط را نداشته باشد حیض نیست.این شرایط عبارتند از:

• زن باید بالغ باشد. پس اگر قبل از بلوغ ، خون ببیند حیض به شمار نمی آید. این خونریزی  علت دیگری دارد.

نکته : دختری شک داشته باشد نه سالش تمام شده یا نه، اگر خونی ببیند که نشانه هایحیض را ندارد حیض نیست .

• زن ، یائسه نباشد. یائسگی یا پسامد قاعدگی ، یکی از دوره های طبیعی زندگی زن ان است.
  

  

   

• . که همه آن را تجربه می کنند. در این مرحله از زندگی ، تخمک زن به اتمام می رسد و تخمک گذاری انجام نمی گیرد و در نتیجه دوران قاعدگی و حیض برای همیشه متوقف خواهد شد. و بعد از آن زنان توانایی بچه دار شدن را از دست خواهند داد . زنانی که به مدت یک سال عادت ماهیانه نداشته باشند یائسه محسوب می شوند .

نکته ؛ اگر زنی شک کند یائسه شده یا نه، باید بنابر یائسه نشدن بگذارد تا به یقین برسد.

سن یائسگی در افراد متفاوت است.

زن سیده بعد از کامل شدن 60 سال قمری یائسه می شود. که تقریبا معادل 58 سال و 2 ماه شمس

ی است . زن غیر سیده بعد از کامل شدن 50 سال قمری یائسه می شود که تقریبا معادل 48 سال و 6 ماه و نیم شمسی است . به فتوای برخی از فقها ، سن یائسگی برای بانوان 60 سال قمری است و فرقی بین سادات و غیر سادات نیست .

حیض چند روز است؟

 

• خون ریزی از سه روز کمتر نباشد.  اگر زمان خونریزی کمتر از سه روز باشد قاعدگی نیست.  مدت سه روز، خونریزی باید استمرار داشته باشد.  ولی اگر مدت قطع شدن خون بسیار کم باشد باز هم حیض است.

نکته : لازم نیست خون بیرون بیاید، همین که در داخل رحم باشد و  پنبه ای گذاشته شود و آن پنبه به خون آغشته شود کفایت می کند .

• خونریزی از ده روز بیشتر نشود.
  

  

حکم حیض بیشتر از 10 روز چیست؟

اگر زنی بیشتر از ده روز خون ببیند تمام آن روزها را نباید حیض بگیرد. بلکه مدت زمانی را که عادت می شد

ه را حیض بگیرد و اضافه آن دیگر حیض نیست. برای مثال ؛ اگر مدت روزهایی که عادت ماهیانه می شد 7 روز باشد ولی خون ریزی او از 7 روز تجاوز کرد اگر همه خون ریزی از 10روز بیشتر نشد، با اینکه از 7 روزی که مدت زمان حیض شدنش بوده گذشته ولی چون بیشتر از 10 روز نشده پس تمامی آن مدت حیض است. ولی اگر از 10 روز بیشتر شد بنابراین حیض او همان 7 روز است. و روزهای اضافی حیض به حساب نمی آید .

نکته ؛ اگر بعد سه روز که لازم است خونریزی مستمر باشد، اگر مدتی خونریزی قطع شد و مجدد شروع شد و این مدت از 10 روز هم بیشتر نشد آن روزهایی هم که پاک بوده نیز حیض می باشد .

• فاصله بین دو حیض حداقل 10 روز باشد ؛ اگر قبل از ده روز دوباره خون ببیند حیض نیست .
• خون حیض غالبا دارای این نشانه هاست ؛ غلیظ ، گرم ، سرخ مایل به سیاه ، با فشار و کمی سوزش بیرون بیاید .

توجه داشته باشید این صفات غالبی است یعنی ممکن است زنی خونی را که می بیند این نشانه ها را نداشته باشد ولی حیض باشد .

بخش سوم ؛ انواع زن حائض

• اگر اولین بار است که خون می بیند مبتدئه نام دارد . مبتدئه از کلمه ابتدا است.
• اگر قاعدگی زن اولین بار نیست ولی هنوز عادت معینی پیدا نکرده یا عادت قبلی اش تغییر کرده است مضطربه نام دارد . مضطربه از کلمه اضطراب است یعنی زنی که نسبت به حیض خود دچار اضطراب و حیرت است .
• اگر عادت خود را فراموش کرده ناسیه نام دارد . ناسیه از کلمه نسیان است به معنی فراموشی .

نکته ؛ این سه دسته زنان، عادت معینی ندارند  ملاک تعیین عادت دو چیز است ؛ وقت شروع حیض و تعداد روزهای آن . که در این سه دسته این دو ملاک نا معلوم است .

• حائضی که دارای عادت عددیه و وقتیه است . یعنی وقت شروع و پایان آن معلوم است در شروع و پایان حیض هماهنگی وجود دارد .
• حائضی که دارای عادت وقتیه است یعنی فقط شروع حیض معلوم است.
• حائضی که دارای عادت عددیه است یعنی فقط تعداد روزهای عادت آن معلوم است .

سوالاتی که ممکن است در این بخش مطرح گردد ؛

 

چگونه زن حائض بفهمد در کدام یک از این گروه ها قرار می گیرد ؟

• اگر زن حائض دو بار پشت سرهم از نظر زمان شروع یا تعداد روزهایی که خون دیده، یا از هر دو نظر، یکسان باشد در حیض، عادت معین پیدا کرده است. اگر در دفعات بعدی، عادت قبلی تغییر کرد و در دو دوره پشت سر هم مجدد هماهنگی ایجاد شد حکایت از پیدایش عادت جدید دارد
  .

• شخصی که مبتدئه هست تکلیف وقت و عدد حیضش چیست ؟

عدد حیض یا تعداد روزهای قاعدگی این زن ؛ طبق عادت خویشانش عمل کند و فرقی بین خویشان مادری یا پدری ندارد به شرطی که عادت اغلب آنها یکسان باشد پس اگر خویشانی نداشت یا عادت آنها یکسان نبود 7 روز را حیض بگیرد .

 

بخش چهارم : محرمات حائض

محرمات یعنی آنچه بر حائض حرام است. کارهایی است که زن باید آنها را ترک کند.این محرمات برشخص جنب نیز حرام است.

نماز خواندن به جز نماز میت، روزه ، طواف کردن و معتکف شدن از کارهای است که بر حائض حرام می باشد. لازمه این اعمال طهارت است که زن در حالت حیض طهارت ظاهری ندارد .

• آمیزش یا جماع . اگر مردی در ایام حیض با همسر خود آمیزش کند باید کفاره بدهد .
• رساندن بدن به خط قرآن و اسم خداوند حرام است. بنابر احتیاط واجب اسامی پیامبران و امامان نیز این حکم را دارد.
• توقف در مسجد . ولی اگر در یک مسجد وارد شود و از در دیگر خارج شود ( یعنی بدون توقف عبور کند ) یا برای برداشتن چیزی به مسجد برود مانع ندارد.

ورود به مسجد الحرام و مسجد النبی که به طور مطلق حرام است .

• خواندن سوره هایی که  سجده  واجب دارد از محرمات است. ( سوره سجده آیه 15 ، سوره فصلت آیه 37 ، سوره نجم آیه آخر ، سوره علق آیه آخر ).

توجه : گوش کردن به سوره های سجده دار اشکالی ندارد.

نکته ؛ سجده این آیات واجب فوری است.  طهارت و حجاب نیاز ندارد و فقط بر چیزی که سجده بر آن جایز اس

ت باید سجده کند مثل مهر .

• توقف در حرم امامان: ولی اگر از یک در وارد شود و از در دیگر خارج شود، اشکال ندارد .داخل شدن و

•  توقف در حیات و صحن و رواق امام معصوم مانعی ندارد.اما توقف در جایی که ضریح در آن قرار دارد (که محوطه اصلی نام دارد ) حرام است.

حرم امامزادگان در حکم حرم امامان نیست. پس توقف در حرم حضرت معصومه برای زن حائض حرمتی را در پی ندارد .

مسئله ؛ طلاق دادن زن در ایام حیض باطل است. پس مرد  باید قبل از خواندن صیغه  طلاق از  حائض نبودن زن اطمئنان حاصل نماید .

حکم خواندن قرآن در زمان حیض :

خواندن  قرآن و همراه داشتن و رساندن جایی از بدن به حاشیه قران برای حائض مکروه است .

توجه :

مکروه بودن در اینجا به این معناست که قرائت، ثواب کمتری نسبت به سایر ایام دارد، اما به این معنا نیست که خانم عبادات مستحب را ترک نماید، بلکه بسیار خوبست که مستحبات را اهتمام ویژه ای داشته باشند و از ثواب و آثار بسیار بالای قرآن بهره ببرند.

[مستحبات قاعدگی:

مستحب ّ است زن حائض در وقت نماز، خود را از خون پاک نماید. پنبه و دستمال را عوض کند و وضو بگیرد. اگر نمی‌تواند وضو بگیرد تیمم نماید. سپس در جای نماز رو به قبله بنشیند و مشغول ذکر و دعا و صلوات شود.

غسل 

بعد از آن که مدت زمان حیض زن سپری شد. زن باید یقین کند که خونی در داخل رحم نیست. به این صورت که پنبه ای را داخل رحم  قرار می دهد. اگر بعد از بیرون آوردن خون آلود نباشد مشخص می گردد، حیض تمام شده است. بعد از آن  باید غسل نماید تا پاک گردد، و بتواند اعمال عبادی را که مشروط به طهارت هست را انجام دهد. غسل آن به دو صورت می تواند انجام دهد. غسل ترتیبی یا غسل ارتماسی.

 

 

نویسنده : فاطمه خانه زر

ویرایشگر : نرگس القاصی