هر آنچه که درباره فطریه روزه لازم هست بدانیم_بخش اول

فطریه روزه چیست؟

فطریه  روزه عبارت است از زکاتی که هر مسلمان برای خود و هر کس که نان‌ خور او محسوب شود، به مستحق می‌پردازد. زکات فطره یا فطریه یکی از فروع دین اسلام است که در عید فطر پرداخت می‌شود.

و از واجباتی است که در امّت اسلام اختلافی دربارۀ آن وجود ندارد و روایات مستفیضه ‏ای که از طریق شیعه و سنّی وارد شده، بر وجوب آن دلالت دارند و همه‌ ساله بر تمامی مکلّفین طبق شرایطی که در رسالۀ عملیه به آن اشاره شده است، واجب می‏شود و باید به مصرف مستمندان برسد.

فطریه بر تمام کسانی که قبل از غروب شب عید فطر بالغ و عاقل و غنی باشند واجب است و برای نیازمندان باید مصرف شود.

پیرامون زکات فطره، روایات متعددی از اهل‌بیت(ع) آمده است که آثار زیادی دارد  از جمله، انسان را از مرگهای ناگهانی در آن سال حفظ کرده و نجات می‏دهد، در بعضی روایات آمده است که تمامیت و کمال روزه ‏های ماه رمضان با زکات فطره است همچنان‎که تمامیت نماز با صلوات بر پیامبر گرامی اسلام(ص) است.

میزان زکات فطره و چگونگی محاسبه آن

میزان فطریه معادل مبلغ سه کیلوگرم قوت غالب (غذای روزمره) مورد استفاده افراد است که می‌تواند گندم، برنج، ذرت، کشمش، خرما و مانند این‌ها باشد؛ معمولاً در زمان حاضر، گندم و برنج مهم‌ترین قوت غالب است، از این رو افراد باید برای هر نفر سه کیلوگرم گندم یا برنج یا معادل نقدی آن را به عنوان زکات فطریه پرداخت کنند.

فطریه دادن به چه کسانی واجب است

بر کسی که خودش فقیر نباشد واجب است برای خود و تمام کسانی که تحت تکفل او هستند زکات فطره را بپردازد. اگر کسی که فطره بر او واجب است آن را پرداخت نکند بر فرد تحت تکلف واجب نمی‌شود.

میزان فطریه واجب بر هر نفر، سه کیلوگرم قوت غالب بوده و این قوت غالب برای افراد مختلف متفاوت است. برای مثال افرادی که در طول سال بیشتر برنج مصرف می کنند، بهتر است برای هر نفر سه کیلو برنج و یا قیمت معادل آن را بپردازند و یا اگر در طول سال بیشتر گندم مصرف می کنند، بهتر است سه کیلو گندم و یا قیمت معادل آن را بپردازند.

لازم به توضیح است که مطابق نظر حضرت آیت الله العظمی بیات زنجانی برای حفظ شأن و منزلت افراد، می توان زکات فطره را به آنان رساند و به زکات بودن این مبلغ یا جنس، اشاره ای نکرد.

مبلغ فطریه سال 1401

با توجه به استعلام قیمت گندم و برنج توسط دفتر آیت الله العظمی صانعی(ره) میزان مبلغ کفاره و فطریه در سال ۱۴۰۱ به شرح ذیل است:

فطریه برای هر نفر بر مبنای قوت گندم، مبلغ ۴۰ هزار تومان و بر مبنای قوت برنج (ایرانی) ۲۴۰ هزار تومان و برنج (خارجی) ۹۰ هزار تومان به ازاء هر نفر می باشد.

احکام فطریه

از غروب عید فطر می‌تواند فطریه را پرداخت یا کنار گذاشت . بنابر احتیاط واجب، مکلّف باید فطریه را پیش از نماز عید بدهد.

اگر نماز عید نمی‌خواند می‌تواند دادن فطریه را تا ظهر تأخیر بیاندازد و در صورتی که دسترسی به فقیر دارد کنار گذاشتن فطریه، کافی نیست.

اگر تا ظهر دسترسی به فقیر نداشت، فطریه را کنار بگذارد و هرگاه دسترسی پیدا کرد به فقیر بدهد و اگر کنار نگذاشته باشد نیز بنا بر احتیاط واجب ساقط نمی‌شود و باید با قصد قربت و بدون نیت ادا و قضا، فطریه را بپردازد.

فطریه را به چه کسانی باید داد؟

مکلفین در صورت شناخت افراد مؤمن تهی دست و مستمند جامعه که می تواند از همسایگان، اقوام و آشنایان نیز باشد، می توانند زکات فطره و یا مبلغ معادل آن را به ایشان برسانند و در غیر اینصورت، آن را در اختیار مرجع تقلید خود قرار دهند تا به مصارفش برسد

مستحب است هر کسی فطریه خود و خانواده‌اش را در وهله اول به اقوام و خویشاوندان فقیرش بدهد و اگر در میان آن‌ها فقیری نباشد، به همسایه فقیر یا اهل علم و فضیلت و تقوا که فقیر هستند، بپردازد.

طبق فتوای مراجع عظام تقلید، فطریه را می‌توان در تمام هشت موردی  زیر که زکات مال در آن مصرف می‌شود پرداخت کرد؛

فقیران، کسانی که از نظر مالی در مضیغه هستند و در تامین مایحتاج زندگی در مانده شدند.

مسکینان، یعنی افرادی که وضعیت اقتصادی‌شان از فقیران هم بدتر است.

مسافرانی که در راه مانده و خرج برگشت به شهر خود را ندارند.

بدهکارانی که نمی‌توانند قرض خود را بپردازند.

در راه خدا: یعنی در تمام کارهای خیری که سود و نفع آن به عموم مسلمین برسد. مانندتعمیر وساختن مسجد، راه، پل، مدرسه و بیمارستان و …

کافرانی که با دادن زکات به اسلام ترغیب می‌شوند یا در جنگ به مسلمانان کمک می‌کنند.

پرداخت به نائب امام یا کارمندان حکومت اسلامی که مأمور جمع‌آوری زکات و رساندن آن به نیازمندان است.

بعضی از علمای شیعه مانند آیات عظام صافی گلپایگانی، مکارم شیرازی و نوری همدانی هم معتقدند که فطریه مخصوص فقیران و مسکینان شیعه است و لازم نیست آن را در موارد دیگر هزینه کرد.

برای مطالعه بیشتر این مقاله  را بخوانید.

goldonn.ir

 

منابع:

. شیخ صدوق من لایحضره الفقیه 1413 ه.ق، انتشارات جامعه مدرسین قم، ج 2، ص 183.

. شیخ کلینی، اصول کافی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1346ه.ش، ج 4، ص 174.

. محدث نوری، مستدرک وسائل الشیعه، قم، موسسه آل البیت علیهم السلام لاحیاء التراث، 1366ه.ش، ج 7، ابواب زکاة الفطره، ص 137.

سایت خبرگزاری شفقنا

 

گردآورنده:آذریزدی