بعثت پیامبر

بعثت در لغت به معنای برانگیختگی و ارسال و روانه کردن است. بعثت پیامبر به معنای برگزیدن فردی به پیامبری از سوی خدا و آغاز دوره نبوتش است. هرچند بعثت درباره برگزیدگی همه پیامبران به نبوت کاربرد دارد. اما از آن به برگزیدن حضرت محمد(ص) به پیامبری متبادر می‌شود. از این‌ رو در فرهنگ اسلامی، روز مبعث روزی است که حضرت محمد (ص) به رسالت مبعوث شده است. بعثت در قرآن کریم، به معنای برانگیختن و فرستادن پیامبران برای هدایت مردم و نیز حشر مردگان به کار می رود.

بیشتر بخوانید:مبعث به چه روزی گفته میشود؟

تاریخ بعثت پیامبر

مبعث پیامبر اکرم (ص)، نقطه عطف اتحاد امت اسلام است. زمان و مکان بعثت پیامبر (ص)غار حراء می باشد. محل مبعث پیامبر (ص) در کوه نور مکه قرار دارد. مبعث پیامبر اکرم (ص) بنابر مشهور در ۴۰ سالگی و بنا به قولی، در ۴۳ سالگی حضرت محمد (ص) رخ داد.
طبق گفته مورخان، بعثت در ۲۷ رجب سال چهلم عام الفیل و بیستمین سال حکومت خسرو پرویز بر ایران روی داده است. هرچند برخی ۱۷ یا ۱۸ رمضان، یا یکی از روز‌های ربیع الاول را روز بعثت دانسته‌اند، شیعیان ۲۷ رجب را برگزیده‌اند.

هدف بعثت پیامبر

بزرگ ترین حادثه تاریخ بشر، برانگیختگی پیامبران خداست. پیامبران الهى براى اصلاح سه عضو از وجود انسان ماموریت دارند. زیرا بى شک، سعادت دنیا و آخرت انسان و خرابى دنیا و آخرت او در صلاح و فساد سه عضو است.

• رشد بلوغ عقلی

اصلاح عقل، رشد فکر انسان و قرار گیری اندیشه او در مسیر صحیح و سلامت است. زیرا انسان مى تواند در سایه نبوت، از نظر فکر به جایى برسد که فقط فکر خیر و اندیشه پاک داشته باشد. و در مغز او نقشه صلاح و پاکى باشد،این تابلوى ارزنده از رسول گرامى اسلام صلی الله علیه و آله باقى مانده است :«اطلبوا العلم من المهد الى اللحد»
از گهواره تا گور زمان دانشجویى است و از گور به بعد، زمان برداشت محصولات دانش است.
«الدنیا مزرعة الآخرة»
هرکسى را که نزد ایشان تعریف مى کردند. دو پرسش مى فرمود، اگر مثبت بود. مى گفت: تعریف شما درست است. اگرنه، مى فرمود: عقل او چگونه است؟ یا درباره مرگ چگونه فکر مى کند؟ آیا او با عینک مادى به دنیا مى نگرد یا اعماق عالم را مى بیند؟ انبیا به عقل انسان ها حرکت مى دهند و دنیاى وسیعى را در برابر اندیشه آنها باز مى کنند.
نبوت به دلیل حرکت عقلى مردم به آنها عطا شد.

• اصلاح قلب

اما هدف دوم نبوت و بعثت انبیا، براى اصلاح قلب مردم بوده است. مردم ممکن است عقل خود را از علم پُر کنند، اما به قول شاعران قدیم
دزدى از آب درآید که با چراغ به زندگى مردم بزند.

چو دزدى با چراغ آید                 گزیده تر برد کالا

اگر عقل درستى نباشد. و اگر قلب با واقعیات الهى کنترل نشود، عقل با علم به خنجر تیزى تبدیل خواهد شد که از پشت به هر کسى مى زند. نبوت تنها بر علم تکیه ندارد. قرآن مى فرماید:

« وَمَا یَعْقِلُهَا إِلاَّ الْعَالِمُونَ » ولى جز اهل معرفت و دانش در آنها تعقّل نمى کنند .
در جاى دیگر مى فرماید :
« یَوْمَ لاَ یَنفَعُ مَالٌ وَلاَ بَنُونَ * إِلاَّ مَنْ أَتَى اللّه َ بِقَلْبٍ سَلِیمٍ » روزى که هیچ مال و اولادى سود نمى دهد ، مگر کسى که دلى سالم [ از رذایل وخبایث] به پیشگاه خدا بیاورد.
یکى ازعقل هاى پرقدرت که ضررش از حیوانات شرور براى بشر بدتر بوده است. از دانشمند زمان بنى اسرائیل که قلب خود را کنترل نمى کرد. به سگ هارتعبیر مى کند.
« فَمَثَلُهُ کَمَثَلِ الْکَلْبِ إِن تَحْمِلْ عَلَیْهِ یَلْهَثْ أَوْ تَتْرُکْهُ یَلْهَثْ »
پس داستانش چون داستان سگ است [ که ]اگر به او هجوم برى. زبان از کام بیرون مى آورد. واگر به حال خودش واگذارى [ باز هم ]زبان از کام بیرون مى آورد.

• اصلاح نفس

سومین هدف انبیا  اصلاح نفس و به تعبیر ساده تر اصلاح اخلاق و آراستگی مردم به صفات الهى است. دستورهاى مهمى هم که در جانب عقل است. در اصلاح قلب و نفس است که این دستورها در یک مجموعه وسیعى در قرآن، قرار دارد.
کتاب « الذریعة الى تصانیف الشیعة » شامل نام کتاب هایى است که براى اصلاح قلب، عقل و نفس است از الف تا یاء. کتاب « أعیان الشیعة » در شصت جلد، دانشمندانى را که از راه قرآن و روایات براى اصلاح قلب و عقل و نفس اقدام کرده اند؛ نام مى برد.

ترک گناهان

«أوصیک بتقوى اللّه» سفارش مى کنم که رابطه خود را با همه گناهان، به ویژه گناهان کبیره قطع کنید.
امیرالمؤمنین (علی علیه السلام )خطبه اى در نهج البلاغه درباره زهد و ورع و محرمات دارند. دراین خطبه مى فرمایند: «شما را دعوت کردم به آن که با گناهان کبیره ترک رابطه کنید.»

بعثت و منت

تمام نعمات ظاهری و باطنی را خداوند متعال به انسان عطا کرده و نعماتی که به چشم نمی آیند و باطنی هستند. هزاران هزار برابر نعمات ظاهریند .خداوند متعال با همه نعماتی که به بشر عطا کرده، نفرموده بر سر بشر منت میگذارم.  مگر در یک جا ، آنهم در مورد بعثت رسول اکرم است.
لَقَدْ مَنَّ اللّهُ عَلَى الْمُؤمِنِینَ إِذْ بَعَثَ فِیهِمْ رَسُولاً مِّنْ أَنفُسِهِمْ یَتْلُو عَلَیْهِمْ آیَاتِهِ وَیُزَکِّیهِمْ وَیُعَلِّمُهُمُ الْکِتَابَ وَالْحِکْمَةَ وَإِن کَانُواْ مِن قَبْلُ لَفِی ضَلالٍ مُّبِینٍ(آیه 164 آل عمران)
به یقین، خدا بر مؤمنان منت نهاد [که‏] پیامبرى از خودشان در میان آنان برانگیخت. تا آیات خود را بر ایشان بخواند و پاکشان گرداند. و کتاب و حکمت به آنان بیاموزد. قطعاً پیش از آن در گمراهى آشکارى بودند.

منت به چه معناست؟

• منت نیکو

1. منت در آیه مورد بحث و نیز منت ‏خداوند بر هدایت کردن مؤمنان به سوی ایمان است. (سوره حجرات، آیه 17)
2. منت‏ خداوند بر موسی و هارون (سوره صافات، آیه 114) به خاطر نبوت، رسالت و نجات آن‏ها.

• منت ناپسند

1. منت ناپسند و نکوهیده شامل موارد زیر است.
2.  به رخ کشیدن نفاق است. (سوره بقره، آیه 262)
3. منت گذاری به وسیله  اسلام و ایمان به خداوند یا پیامبر (یا دیگران) (سوره حجرات، آیه 17).
4. منت بر خدا و دیگران

از آن جا که کارهای انسان در برابر عظمت‏ خداوند و کارهای او بسیار ناچیز است. هرگونه منت گذاری انسان‏ها بر یکدیگر و بر خداوند ناپسند است.
«اللهم اجر للناس علی یدی  الخیر و لا تمحقه بالمن‏»

(تفسیر نمونه، ج 3، ص 158;مفاتیح الجنان، دعای مکارم الاخلاق; مجمع البیان، ج 1، ص‏429; مجمع البیان، ج 2، ص‏875)

بعد از بعثت چه تغییری در جامعه ایجاد شد؟

بازنویسی مجموعه سخنرانی ها

📝نجوای اندیشه

ویرایشگر: اکرم پورطاهرزاده